වෙනදට ඉතින් සාමාන්‍යයෙන් ආපු ගියපු තැනක් ගැන හරි කෝච්චියක් ගැන හරි තමයි බ්ලොග් එකට පෝස්ට් එකක් ලියන්නේ. හැබැයි ඉතින් මෙදා පොටේ වෙනසකටත් එක්ක ටිකක් විතර වෙනස් විදිහේ පෝස්ටුවක් දාන්න හිතුණා. "72 ට 51 යි" කියන හෙඩිම දැක්ක හැටිය කට්ටිය කල්පනා කරනවා ඇතිනේ මොකක්ද ගැනද මේ මනුස්සයා මේ කියන්න යන්නේ කියලා............... මොකක් ගැනවත් නෙමෙයි. මෙදා කියන්න යන්නේ නිදහස් ලංකාවේ පළමුවැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව; එහෙමත් නැතිනම් 1972 ජනරජ ව්‍යවස්ථාව ගැන. 2023 මැයි මාසේ 22 වැනිදාට 1972 ව්‍යවස්ථාව සම්මත වෙලා අවුරුදු 51කුත් වෙනවා. වැඩිපුර අටුවා ටීකා නැතිව හොයලා බලමු එහෙනම් 1972 පළමුවැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ගැන.
1970 මහ මැතිවරණයට ඉඳිරිපත් වෙන සමඟි පෙරමුණු රජයේ (ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය, ශ්‍රී ලංකා සමසමාජ පක්ෂය, ශ්‍රී ලංකා කොමියුනිස්ට් පක්ෂය තමයි ඉතින් ඔය සමඟි ආණ්ඩුවේ නියෝජිතයෝ) ප්‍රධානතම ඡන්ද පොරොන්දුවක් වෙලා තිබුණේ ලංකාවට ස්වාධීන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් හදුන්වා දෙනවාය කියන එක. 1970 මහමැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කරන්නේත් ඔය කීව සමඟි පෙරමුණු රජයම තමයි. තමන් ලබපු ජයග්‍රහණයෙන් පස්සේ පෙරමුණේ නායිකා විදිහට කටයුතු කරපු සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණිය දෙවැනි වතාවටත් ලංකාවේ අග්‍රාමාත්‍යවරිය විදිහට දිවුරුම් දෙනවා. එතැනින් පස්සේ තමන්ගේ වැදගත්ම මැතිවරණ පොරොන්දුව වෙච්ච මේ කීව ව්‍යවස්ථාව සැකසීම සඳහා වෙනම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක අමාත්‍ය ධූරයක් පිහිටුවලා ඒ තනතුර ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ සාමාජිකයෙක් වුණ ආචාර්ය කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා මහතාට පිරිනමන්න කටයුතු කරනවා විතරක් නෙමෙයි 1970 අවුරුද්දේ ජූලි මාසයේ 19 වැනිදා උදෑසන 11ට ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයේ පළමු රැස්වීම කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයේ නව රඟහල පරිශ්‍රයේ දී පවත්වන්න කටයුතු කළා කියලා ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසය ඇතුළේ සඳහන් වෙලා තියෙනවා දැකගන්න පුළුවන්. මේ ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයේ සභාපතිවරයා වශයෙන් පත්වෙන්නේ ස්ටැන්ලි තිලකරත්න මහත්මයා.
මෙන්න මේ විදිහට තමන්ගේ පළමුවැනි රැස්වීම පවත්වන ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය අවස්ථා කිහිපයක දීම නව ව්‍යවස්ථාව සම්පාදනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් කරුණු සාකච්ඡා රැස් කළ බවත්, එකී කරුණු වැඩිදුර සාකච්ඡා කරමින් අදාළ වෙනස්කම් සිද්ධ කරපු බවත් 1972 මැයි 22 වැනිදා නිකුත් වෙච්ච දිනමිණ පුවත්පතේ 5, 6 සහ 7 වැනි පිටුවල සඳහන් වෙන්නේ මේ විදිහට;
- 1970 ජූලි 11 ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය රැස්විය යුතු දිනය, වේලාව හා ස්ථානය දක්වමින් සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණිය විසින් නිවේදනයක් නිකුත් කිරීම.
- 1970 ජූලි 19 ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයේ පළමු රැස්වීම (කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයේ නව රඟහල පරිශ්‍රයේ දී).
- 1971 මාර්තු 14 නව ව්‍යවස්ථාව වෙනුවෙන් සඳහා මහජනතාවගෙන් ඉඳිරිපත් වූ ප්‍රාථමික යෝජනා සාකච්ඡා කිරීම.
- 1971 ජූලි 10 පළමු අවස්ථාවේ ඉඳිරිපත් වූ ප්‍රාථමික යෝජනා ඇතුළත් කෙටුම්පත සම්මත කිරීම.
- 1971 දෙසැම්බර් 29 පළමු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත සැකසීම.
- 1972 ජනවාරි 01 පළමු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත සම්මත කිරීම.
- 1972 ජනවාරි 06 සිට මාර්තු 31 ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය උප කමිටු 6ක් වශයෙන් රැස්වී සම්මත කළ ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පතේ එක් එක් කොටස් වඩාත් සවිස්තරව විග්‍රහ කිරීම.
- 1972 මැයි 08 සිට මැයි 12 දක්වා අවසන් සංශෝධන ඇතුළත් කළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත ප්‍රධාන ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය වෙත ඉඳිරිපත් කිරීම.
- 1972 මැයි 18 අවසන් සංශෝධන ඇතුළත් කළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත ප්‍රධාන ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය විසින් අනුමත කිරීම.
- 1972 මැයි 22 නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ලංකාව තුළ ක්‍රියාත්මක වීම.
මෙන්න මේ විදිහට සකස් කරළා අවසන් කරපු නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අදාළ නිල රාජ්‍ය උත්සවය 1972 මැයි 22 වැනි සදුදා දින කොළඹ රාජකීය විදුහලේ නවරඟහල පරිශ්‍රයේ දී පැවැත්වීමෙන් අනතුරුව එදිනම දහවල් 12.43ට යෙදුණු සුභ මොහොතේ සිට ලංකාවේ නිල ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව වශයෙන් පිළිගැනීම ආරම්භ කරනවා. පරිච්ඡේද 16ක් මේ ව්‍යවස්ථා පොතේ ඇතුළත්. නව ව්‍යවස්ථාව මඟින් සිදුකරපු ප්‍රධාන වෙනස්කම් කිහිපයක් පහතින්;
- ලංකාවේ නාමය ශ්‍රී ලංකාව ලෙස වෙනස් කිරීම.
- ශ්‍රී ලංකාව, ශ්‍රී ලංකා ජනරජය යන නිල නාමයෙන් හැදින්වීම.
- ලංකාව, බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යය සමඟ පැවති සියලුම බැඳීම් අවසන් කිරීම.
- ශ්‍රී ලංකාව නිදහස්, ස්වෛරී හා ඒකීය ජනරජයක් ලෙස ස්ථාපනය කිරීම.
- ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව රටේ උත්තරීතර නීතිය වශයෙන් පිළිගැනීම.
- නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය යන නම ජාතික රාජ්‍ය සභාව වශයෙන් සංශෝධනය කිරීම.
- අග්‍රාණ්ඩුකාර ධූරය අහෝසි කිරීම හා නාමික ජනාධිපති ධූරය ස්ථාපිත කිරීම.
- පරමාධිපත්‍යය බලය ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව වෙත පිරිනැමීම.
- බුද්ධාගමට හා සිංහල භාෂාවට ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් ලබා දීම.
- මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ පරිච්ඡේදයක් ව්‍යවස්ථාවට එකතු කිරීම.
1948
දී ලබා ගත්ත ඩොමීනියන් තත්වයේ නිදහසින් පසුව ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක කරපු පළමුවැනි ස්වාධීන
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව වුණේ මේ කීව 1972 පළමුවැනි ජනරජ ව්‍යවස්ථාව. ඒ නිසා ආණ්ඩුක්‍රම
ව්‍යවස්ථාව සම්මත කරපු දවසේ මුළු රටම උත්සවීය දිනයක් විදිහට මේ දවස සැමරුවා. ශ්‍රි
ලංකා තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුව අලුත් සමරු මුද්දරයක් සහ මුල්දින කවරයක් නිකුත් කළා වගේම
ශ්‍රී ලංකා පිඟන් සංස්ථාව විසින් සමරු ඵලකයක් නිකුත් කරන්නත් කටයුතු කරළා තිබුණා. ඒ
විතරකුත් නෙමෙයි බෞද්ධ, හින්දු, කතෝලික සහ ඉස්ලාම් ආගමික සිද්ධස්ථානවලත් අලුතින් ආරම්භ
වෙච්ච ජනරජයට සෙත් පතමින් වැඩසටහන් රාශියක්ම පවත්වන්නට යෙදුණු බව ඒ කාලයේ පැරණි පුවත්පත්
පරිශීලනයේ දී දැකගන්න පුළුවන්.
දළඳා මැදුරේ බුදුරැස් විහිදේ ආසිරි මල් වරුසා ගුවනේ
සක්හඬ බෙරහඬ ඔල්වරසන් මැද තුති ගී රැව් පැතිරේ පවනේ
නිදහස්
නිවහල් හැඟුම් මැවෙනවිට දහසක් මල් පිඹිදේ දෙරණේ
සව්සිරි
සම්පත් පැතුම් උදාකර ජනරජ දෙව්දුව පෙර ගමනේ
ඔන්න
ඔය විදිහට ජනරජය බිහිවීම ගැන 1972 මැයි 22 දිනමිණ පුවත්පතේ මුල් පිටුවේම වර්ණනා
කරළා තියෙනවා.
1972 ව්‍යවස්ථා සම්පාදනයේ කතාවෙන් කොටසක්. දිනමිණ පුවත්පත; 1972/05/22
ජනරජය
බිහිවීමට සමඟාමීව අපේ රටේ ජාතික කොඩියේ කොන් හතරෙ තිබිච්ච බීරළු හතර අයින් කරළා ඒ
වෙනුවට බෝ කොළ සලකුණු 04ක් එකතු කරන්නටත් කටයුතු සලස්වනවා. මේ විදිහට අලුත්
පෙනුමක් ගත්ත ජාතික කොඩිය 1972 මැයි 24 වැනි බදාදා දින සවස 1.47 ට මහනුවර ඓතිහාසික
මහ මලුව අභියස දී පවත්වන ලද ජනරජ දින ජාතික උත්සවයට සමඟාමීව සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිණිය අතින් පළමු වතාවට ගුවනට මුදා
හරින්නට කටයුතු කළ බවයි සඳහන් වෙන්නේ.
ඉහත ඡායාරූප සියල්ලම මාගේ පෞද්ගලික එකතුවේ තිබෙන මුද්දර හා පුවත්පත් මඟින් ලබාගත් ඒවා බව සැලකුව මනාය.
මෙම ලිපිය සැකසීම සඳහා වන සියලුම තොරතුරු උපුටාගත් මූලාශ්‍ර පහත පරිදිය.
- දිනමිණ පුවත්පත; 1972/05/22
- ඉතිහාසය පෙළපොත/ 9 වසර/ පැරණි නිර්දේශය.
- කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ කතිකාචාර්ය හසිත චාමිකර මහතා මුහුණු පොතේ තබපු සටහන.
